YARA TÜRLERİ
AKUT YARALARI
Yaraları akut yaralar ve kronik yaralar diye iki bölümde değerlendiririz. Akut yaralar kesik, sıyrık ve yanık gibi nedenlerden dolayı oluşan ve 3-4 hafta içerisinde iyileşmesi beklenen yaralardır
AKUT YARALARI
Klinik olarak, 4 hafta içerisinde iyileşmeyen yaralar, kronik yara olarak değerlendirilir.
Kronik yaralar ise yatağa bağımlılık, damar yetmezliği, diyabet hastalığı gibi durumlar sonucu oluşan ve 6-8 haftadan beri iyileşmemiş, kalıcılık gösteren yaralardır..
Bunların haricinde, Cerrahi operasyonda iyileşmeyen yaralar, Romatolojik hastalıklara ve kansere bağlı yaralarda kronik yara grubunda değerlendirilir.
YATAK YARALARI
Bir bölgenin uzun süreli veya aralıksız basınca ve sürtünmeye maruz kalması ile yatak yarası oluşur, bası yarası olarak da adlandırılır. Tıptaki ismi ise; de dekübitüs veya dekübit ülserid
Genellikle Uzun süre sırtüstü, yüzüstü veya yan yatma sonucunda kemik çıkıntıları gibi basıya açık bölgelerde oluşur.
YATAK YARALARI HANGİ BÖLGELERDE OLUŞUR?
Otururken; Kuyruk sokumu üzerinde, omuzda kürek kemikleri üzerinde, kalçada kaba etlerde, dirseklerde, topukta.
Sırt üstü yatarken; Başın arka tarafında, omuzda kürek kemikleri üzerinde, kalçada, dirseklerde, kuyruk sokumu üzerinde, topukta, ayak parmaklarında
Omuz üzerinde yatarken; Kulaklarda, omuzun yan tarafında, leğen kemiğinin yan bölgelerinde, kalçada, dizde, ayak bilekleri yan çıkıntılarında
Yüz üstü yatarken; Yüz, omuz, leğen kemiği, diz, bileklerin çıkıntılarında bası yaraları oluşabilir.
YATAK YARASI (BASI YARASI) NASIL ÖNLENİR??
Şeker Hastalığı” insülin hormonundaki eksiklik veya bu hormonun etkisindeki bozukluğa bağlı olarak kan şekerinin yüksek seyrettiği kronik bir hastalıktır.
Yapılan çalışmalar şeker hastalarının yaklaşık %10-15’inde hayatlarının bir döneminde ayak yarası geliştiğini göstermektedir.
Şeker hastalarında enfeksiyona yatkınlık nedeniyle ayakta oluşan küçük bir yara kolaylıkla iltihaplanıp “Diyabetik Ayak Enfeksiyonu” ortaya çıkabilir.
Şeker hastasında yaranın gelişiminde 2 temel bozukluk vardır. Bunlardan sinir harabiyeti (nöropati), damar harabiyetidir (vaskülopati).
Sinir harabiyeti sonucu ayakta bulunan kasların zafiyetine ve erimesine yol açar. Böylece ayakta ağrı duyusunun kaybı oluşur. Dolaşımdaki bozukluğunda etkisiyle ve ayaklarda kuruluk, çatlaklar ve nasırlar oluşur.
Bu nasırlar mikrop kaptıktan sonra büyüyerek ayağın iç kısımlarına doğru ulaşır.
Bu sebepten ötürü şeker hastasında yaranın açılmadan önlemini almak esas tedaviyi oluşturur.
Türkiye’de yaklaşık 10-11 milyon şeker hastası olduğu varsayılmaktadır. Bu da ortalama 1-1.5 milyon şeker hastasının hayatlarının bir döneminde bu yara ile uğraşmak zorunda olduğunu göstermektedir.
Bu sebepten ötürü şeker hastalığı ve şeker hastalığına bağlı yaraların tedavisi diğer hastalıklara göre daha ciddiye alınmalıdır.
Bacak yaraları veya ülserleri sıklıkla dolaşım bozukluklarına bağlı gelişir.Vücudumuzda 3 çeşit dolaşım sistemi vardır
Bu damarların her birinde oluşacak bir rahatsızlık bacaklarda yara açılmasına veya açılan yaraların kapanmamasına yol açacaktır. Bazı hastalarda bu damar sistemlerinin bir kaçında aynı anda bozukluk olabilir ve bu bozuklukların tümü giderilemezse yaraları iyileştirmek sıklıkla mümkün olmaz.
ATAR DAMAR TIKANIKLIKLARINA BAĞLI YARALAR NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Dolaşım sistemindeki bozuklukların tedavisinde temek yaklaşım, yaranın temiz kan ile kanlandırılmasının sağlanmasıdır.
Bunun için yaranın olduğu bölgeye bol temiz kanın gönderilmesi sağlanmalıdır. Kanlandırılma işlemi; açık ameliyat veya kapalı anjiografik işlemler ile sağlanır.
HANGİ HASTALIKLARDA ATAR DAMAR TIKANIKLIĞI GELİŞİR?
YARA İYİLEŞMESİNİ GECİKTİREN SEBEPLER
NİTELİKLİ BİR YARA BAKIMI NASIL OLMALIDIR?
YARA BAKIMI KİMLER TARAFINDAN YAPILMALIDIR?
Profesyonel olarak yara bakım eğitimi almış hekim veya yardımcı sağlık personeli tarafından verilmelidir.
Aksi takdirde hastanın yarasının olduğu uzvu ve hayatını tehdit edebilecek yanlış tedavilerin yapılabilir.